Uitwisselformaten

Er zijn verschillende manieren om geo-informatie te representeren en uit te wisselen. Dit hangt onder andere af van het soort data. Een algemene onderverdeling is te maken in vectordata, rasterdata en sensordata. Voor deze drie representatievormen zijn er verschillende standaard uitwisselformaten beschikbaar. Ook het beoogde publiek speelt een rol. Verschillende gebruikersgroepen hebben verschillende wensen. Om die te bedienen, is het vaak aan te bevelen om data in meerdere formaten te publiceren.

Handreiking lichte formaten

Voor het uitwisselen van geodata kan je kiezen uit verschillende bestandsformaten. Wat het beste formaat is voor een toepassing, is afhankelijk van meerdere aspecten. De toepassing bepaalt namelijk wat de eisen aan de geometrieën zijn (zijn complexe types nodig? Is een hoge nauwkeurigheid van belang?), en welke verplichtingen aan de orde zijn in de keuze voor standaarden. De antwoorden op deze vragen kunnen al een indicatie geven van de geschiktheid van de formaten. Daarnaast is het van belang om inzicht te hebben in de behoeften van gebruikers: is ondersteuning in bepaalde tools/frameworks van belang? Moeten de bestanden leesbaar zijn voor mensen, en gemakkelijk te vinden? Hoe belangrijk is de semantiek van de data? In de Handreiking lichte formaten geometrie vind je handvaten voor het kiezen van het juiste formaat voor de juiste situatie, en geeft in afzonderlijke hoofdstukken gedetailleerde informatie over het uitwisselen van geometrie in GML, HTML, JSON, GeoPackage en RDF.

Bekijk de handreiking lichte formaten geometrie

In 2021 gaf Gabriella Wiersma een interview over de handreiking lichte formaten.

External video URL

 Dit interview is te bekijken op Youtube

Vectordata

De vector representatie wordt gebruikt voor het vastleggen van discrete fenomenen waarin de geometrie van een object wordt beschreven met behulp van primitieven zoals: punt, lijn en vlak (2D) of met volumes(3D). De geometrische basistypes voor vectorgegevens worden gedefinieerd in ISO 19107 middels een geometrie model. In deze standaard worden ook primitieven gedefinieerd voor topologisch modelleren waarbij de onderlinge relaties tussen geografische objecten expliciet worden vastgelegd.

ISO 19107 bevat een uitgebreid scala aan geometrische types terwijl er in de praktijk doorgaans een zeer beperkte subset gebruikt wordt. Het Open Geospatial Consortium (OGC) heeft een subset, simple features profile, van ISO 19107 gedefinieerd die voor vrijwel alle toepassingen voldoende is. Ook binnen Nederland is het simple features profile een zinnige inperking van ISO 19107. Een uitzondering moet gemaakt worden voor cirkelbogen. Historisch worden veel geo-objecten in Nederland met cirkelbogen beschreven terwijl cirkelbogen geen deel uitmaken van het simple feature profile 3.1.1. Voor ISO 19136:2007 (GML 3.2.1) is er een simple features profile (OGC 10-100r3, 2011-05-24, version 2.0) beschikbaar dat wel voldoet aan de eisen en wensen van Nederland (inclusief bogen).

Voor vectordata is Geography Markup Language (GML) het belangrijkste gestandaardiseerde uitwisselformaat. In opkomst is daarnaast GeoJSON.

Standaarden en specificaties met betrekking tot vectordata
Internationale standaarden/specificaties Europese profielen Nederlandse profielen
ISO 19107:2003 Geographic information - Spatial Schema INSPIRE: Guidelines for the encoding of spatial data Voor ISO 19136:2007 (GML 3.2.1) is er een simple features profile (OGC 10-100r3, 2011-05-24, version 2.0) beschikbaar dat voldoet aan de eisen en wensen van Nederland (inclusief bogen).
OpenGIS Geography Markup Language (GML) Encoding Specification, version 3.1.1    

OpenGIS Geography Markup Language (GML) Encoding standard, version 3.2.1 (= ISO19136:2007)

OpenGIS Geography Markup Language (GML), version 3.3

   
OpenGIS City Geography Markup Language (CityGML) Encoding Standard, version 2.0    

 

Rasterdata

De raster representatie wordt gebruik voor het vastleggen van fenomenen waarbij aan ieder punt op het aardoppervlak een waarde uit een continu domein wordt toegekend. Voorbeelden zijn  de luchtdruk boven Nederland, waardes van een schadelijke stof,  temperatuurswaarden of – zoals bij een foto reflectiewaarden. In OGC en ISO/TC 211 termen heet dit een coverage. Zo’n coverage wordt vaak geïmplementeerd door over het terrein een regelmatig grid van punten te leggen (het raster) en voor ieder punt een waarde op te nemen. Deze waarde is bijvoorbeeld een hoogteaanduiding bepaald middels laser altimetrie of de numerieke codering van een kleurenwaarde opgenomen in een satellietbeeld.

Meest gebruikte standaarden en specificaties met betrekking tot rasterdata
Internationale standaarden/specificaties Europese profielen Nederlandse profielen
OGC Network Common Data Form (NetCDF) Core Encoding Standard version 1.0   
ADAGUC is een Nederlands initiatief voor het uitwisselen van atmosferische data
 
HDF5 (bijvoorbeeld in ADAGUC)    
HDF-EOS, Hierarchical Data Format - Earth Observing System    
GeoTIFF (Geo Tagged Image File Format) waarbij georeferentie als tags in de file is opgenomen    
ISO Basic Image Interchange Format, BIIF, gebruikt door de Amerikaanse Nationale Imagery en Mapping Agency (NIMA), ISO/IEC 12087-5, Information technology — Computer graphics and image processing — Image Processing and Interchange (IPI) — Functional specification — Part 5: Basic Image Interchange Format (BIIF)    
ISO 19136:2007 Geography Markup Language geeft een mechanisme voor het vastleggen van rasterdata    
JPEG2000, ISO/IEC 15444, Information technology — JPEG 2000 image coding system    
PNG, vooral toegepast in WMS    

Sensordata

Met sensoren worden apparaten bedoeld voor het meten van stoffen in water, grondsamenstellingen, grondwater, luchtverontreiniging, etc. Deze sensoren hebben ook een positie en de resultaten van de metingen dienen uitgewisseld te kunnen worden. Voor deze uitwisseling van meetwaarden ofwel "observations en measurements" is een internationale standaard beschikbaar.

Standaarden en specificaties met betrekking tot rasterdata en sensordata
Internationale standaarden / specificaties Europese profielen Nederlandse profielen
Observations & Measurements - XML implementation versie 2.0    

 

Zie ook  Sensorstandaarden en architectuur in het thema Digitalisering openbare ruimte.

GeoJSON

JSON is een codering voor gegevens in een op JavaScript gebaseerd formaat. Vaak wordt JSON als alternatief voor XML gebruikt om gestructureerd gegevens te coderen en te versturen.

GeoJSON gebruikt JSON om geografische gegevens te coderen. GeoJSON kent naast verschillende geometrietypes ook FeatureCollections en Features, enigszins vergelijkbaar met GML.

GeoJSON is ontstaan als informele community standaard, opgesteld in een internet werkgroep. Ondersteuning voor GeoJSON is vrij breed aanwezig in geografische databases, softwarepakketten, bibliotheken en in web APIs van bijvoorbeeld Google, Yahoo en Twitter.

Zie ook