Europa en Nederland willen (ruimtelijke) opgaven beter kunnen ondersteunen met actuele en betrouwbare data. Europa heeft daarom de realisatie van zowel dataspaces als digitale tweelingen geïnitieerd en in wetgeving vastgelegd. In Nederland wordt via de beleidsvisie Zicht op Nederland ondertussen gewerkt aan een Nederlandse data space voor de fysieke leefomgeving.
Met data spaces wordt vertrouwd uitwisselen van data mogelijk binnen de EU, op basis van gestandaardiseerde protocollen. In digitale tweelingen kan deze data worden gebruikt om vraagstukken inzichtelijker te maken en er analyses op uit te voeren en zo waardevolle input te leveren voor beleid en uitvoering.
In Europa gaan de beleidsmatige én de digitale transitie hand in hand. Er wordt gewerkt aan 14 sectorale data spaces op voor de EU relevante beleidsterreinen, die onderling interoperabel zijn. In die dataspaces wordt datadelen mogelijk gemaakt op Europees niveau. Het gaat daarbij zowel om open als gesloten data en zowel om publieke als private data. Met de Nederlandse data space voor de fysieke leefomgeving volgt Zicht op Nederland deze Europese ontwikkelingen.
Zicht op Nederland
Zicht op Nederland opereert langs twee hoofdlijnen. Programma Datafundament focust op een transformatie naar een organisatie-overstijgend, multifunctioneel gegevenslandschap, dat klaar is voor gebruik in dataspaces. Het Programma Digitale Tweelingen werkt een concept uit waarin je bouwblokken voor digitale tweelingen, zoals rekenmodellen en visualisaties, naar behoefte op elkaar kunt aansluiten en uitwisselen. De Nederlandse data space voor de fysieke leefomgeving wordt via deze programma’s gerealiseerd, door de geo-informatie infrastructuur door te ontwikkelen langs dezelfde lijnen als de Europese data spaces en door gebruik te maken van dezelfde principes en standaarden.
In het model bovenaan dit artikel zijn in blauw de bouwstenen aangegeven die Europa hanteert bij de ontwikkeling van data spaces. Onder de vlag van INSPIRE en met de realisatie van Nationale Geo-Informatie Infrastructuur (NGII) heeft de geo -sector in Nederland het afgelopen decennium al verschillende bouwstenen voor een data space gerealiseerd. Deze zijn oranje gemarkeerd in bovenstaand model.
Met name op de vlakken van Governance en Interoperabiliteit is al veel werk verzet. De Nederlandse infrastructuur werkt bijvoorbeeld al met metadata catalogi en hanteert standaardprofielen voor metadata, services, begrippen en informatiemodellen die op Europese standaarden zijn gebaseerd. Je vindt deze ook in het Raamwerk voor geostandaarden.
Met het GI-beraad en adviseursoverleg, de visie Zicht op Nederland en de community Geosamen zijn ook al een aantal Governance componenten aanwezig. Aan de overige bouwblokken wordt nu volop gewerkt. Zo staan use cases centraal in het ZON programma voor Digitale Tweelingen. Geonovum doet onderzoek naar een logboek dataverwerkingen voor (geo) objecten, wat input levert voor het clearinghouse bouwblok (logging). Ook werkt Geonovum mee in een experiment met een data connector, die alle aspecten in de kolom ‘vertrouwen’ raakt.
Transformatie datalandschap
De ontwikkeling van data spaces zorgt voor een transformatie van het datalandschap van Europa en Nederland. Via de data space kan je zowel open als gesloten en publieke en private data delen. De ambitie is onze (ruimtelijke) opgaven beter te kunnen ondersteunen met actuele en betrouwbare data. Ruimtelijke opgaven zijn complex en vragen om een integrale aanpak. Goede data, inzicht en manieren om de verschillende uitdagingen in samenhang te bekijken, zijn cruciaal om duurzame besluiten te kunnen nemen.
Geonovum is zowel in Nederland als in Europa betrokken bij de ontwikkelingen rond data spaces. Geonovum participeert in het consortium dat de Green deal dataspace gaat implementeren en zit in de standaardenwerkgroep JTC 25, waar de EU commissie de standaardisatie vragen voor dataspaces heeft belegd. Wij zorgen voor afstemming hierover met stakeholders, onder andere via het Tactisch Beraad EU informatie.
Zie ook de website Zicht op Nederland
