Wijs met locatie

Verkent de potentie van digital twins en artificial intelligence met oog voor ethiek

Begin 2019 maakte een groep van dertig Nederlanders werkzaam bij de overheid, in het bedrijfsleven en in de wetenschap, een studiereis naar Silicon Valley. Zij bezochten een keur aan high tech bedrijven, vonden inspiratie en constateerden ook een aantal dilemma’s.

Direct na hun studiereis naar Silicon Valley sloeg de delegatie de handen ineen om aan de opgedane indrukken een vervolg te geven. Dat werd neergelegd in een gezamenlijk Locatiepact. Weer een half jaar later, in het najaar van 2019, zag Wijs met Locatie het licht. In dit open platform zetten bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen de inspiratie vanuit de studiereis om naar concrete, praktische toepassingen voor Nederland.

Geloof in technologie

‘In het locatiepact is een gezamenlijke visie neergelegd’, vertelt Paul Padding die vanuit Geonovum de Wijs met Locatie activiteiten coördineert. ‘In het locatiepact staat: “wij maken ons hard voor de inzet van nieuwe technologische oplossingen”. Locatietechnologie helpt om maatschappelijke uitdagingen aan te pakken. Denk bijvoorbeeld aan de energietransitie, klimaatadaptatie, duurzame voedselvoorziening en mobiliteit en de woonopgave’, vertelt Padding. ‘Uiteindelijk staan dit soort vraagstukken niet op zichzelf. Vroeg of laat raken ze elkaar. Al was het maar omdat dit alles ook fysiek om ruimte vraagt en die is in ons land nu eenmaal schaars. Alleen al het integrale beeld dat je met behulp van locatietechnologie kunt schetsen, is bij dit soort vraagstukken waardevol.’ 

Ten dienste van de samenleving

‘Tegelijkertijd zie je dat locatiedata superinteressant zijn om gedrag in beeld te brengen. Of je nu een reis plant, een pizza laat bezorgen, je stappen telt, een parkeerapp gebruikt of simpelweg je mobiele telefoon aan hebt staan; steeds wordt een locatie gelogd. Al die locatiegegevens zijn zeer in trek bij marketeers die je op jouw locatie gerichte aanbiedingen willen doen. Diezelfde gegevens kunnen ook waardevol zijn voor een afdeling verkeer van een gemeente, de afdeling stadspromotie en voor de calamiteitenbestrijding. Dan dient zich wel de vraag aan of het okay is om deze gegevens als overheid in te kopen. En dat is niet alleen een dilemma aan de kant van de overheid. Ook bedrijven vragen zich af in hoeverre leveringen van dit soort gegevens aan overheidsorganisaties verantwoord of vanuit bedrijfsbelang wenselijk zijn. In het locatiepact worden deze dilemma’s ook onderkend. Niet voor niets is de zin die volgt op de positieve stellingname ten opzichte van technologie: “Daarbij verliezen we respect voor het individu en onze gedeelde publieke waarden niet uit het oog”. Eén van de werkplaatsen onder Wijs met Locatie brengt nu concreet in beeld waar je op moet letten bij het inwinnen en delen van geodata.’

Digital twins

‘Wat je nu ziet gebeuren,’ vervolgt Padding ‘is dat de geosector de visuele kracht van locatiedata in toenemende mate gaat combineren met rekenmodellen. Zij bouwen virtuele kopieën van de werkelijkheid: “digital twins”. Zo een digital twin is veel meer dan een veredelde maquette of een 3D wereld zoals je vast wel kent uit de gaming industrie. Voor een gamewereld zijn mooie beelden van belang, de grafische kwaliteit van een gevel- of straatbeeld: de ‘surface’. In een digital twin staan juist de data centraal. Het is een modelmatige wereld waarmee je kunt rekenen. Dat biedt mogelijkheden voor het testen van scenario’s. Wat gebeurt er bijvoorbeeld met de funderingen als je het grondwaterpeil in een bepaald gebied verhoogt of verlaagt? Bij hoeveel regenval ontstaat er wateroverlast? In de Werkplaats Digital Twin brengen we nu experts samen die al werken met dit soort modellen. Eén van de vragen die we stellen, is of we ook een nationale digital twin kunnen maken, waarin we allerlei thema’s kunnen combineren.’

Scenario’s

‘Om in zo een digital twin scenario’s te kunnen visualiseren, zijn meer of minder complexe rekenmodellen nodig. De uitgangspunten die onder dit soort rekenmodellen liggen, kan je met behulp van sensormetingen toetsen aan de werkelijkheid. Die gegevens kan je dan weer gebruiken om de modellen te verbeteren en zelfs om nieuwe modellen te ontwikkelen. Daarbij kan je goed gebruik maken van de rekenkracht en patroonherkenning van computers: artificial intelligence. Dat zeg ik nu in een paar zinnen,’ merkt Padding op, ‘maar dit is in de praktijk nog razend ingewikkeld. In de geosector zie je dat artificial intelligence nu vooral veel wordt toegepast voor automatische beeldherkenning. Op satellietbeelden kunnen we bijvoorbeeld automatisch bomen identificeren. En aan de hand van digitale foto’s kan je automatisch lantarenpalen en verkeersborden detecteren en intekenen. Wij zijn nieuwsgierig wat er nu al echt kan met artificial intelligence en locatiedata en waar de potentie in de nabije toekomst ligt. Ook daar hebben we dus een werkplaats voor in het leven geroepen.’

Wijs met Locatie

‘In het Platform Wijs met Locatie komen alle lijnen van de verschillende werkplaatsen bij elkaar,’ besluit Padding. ‘Daar brengen we alle kennis en kunde samen èn verder. Dat doen we door brede informatiebijeenkomsten te organiseren, waarbij iedereen van harte welkom is. Daarnaast werken aan oplossingen voor issues waar zowel de overheid als bedrijfsleven als kennisinstellingen tegenaan lopen.’

Op de hoogte blijven?

Wijs met Locatie geeft een nieuwsbrief uit met updates van de werkplaatsen. Ook via Geo-info zullen de werkplaatsen hun bevindingen delen.

Geen updates meer missen?

Automatisch op de hoogte blijven? Meld je aan voor één van onze nieuwsbrieven.