RO Standaarden – Ruimtelijke Ordening
De RO Standaarden zijn wettelijk verankerd in de Wet ruimtelijke ordening. Al sinds 2010 geldt dat digitale plannen de juridisch bindende plannen zijn.
Met de inwerkingtreding van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) en de ministeriële Regeling standaarden ruimtelijke ordening 2012, is het toepassen van de RO Standaarden 2012 verplicht voor alle plannen die op of na 1 juli 2013 in procedure zijn gegaan. Daarnaast is ook in de Wabo en in de Crisis- en herstelwet deels verplicht gebruik van de RO Standaarden opgenomen. De RO Standaarden bestaan uit afspraken die ervoor zorgen dat makers van plannen in heel Nederland dezelfde termen en kleuren toepassen. Ook zijn er technische afspraken gemaakt die ervoor zorgen dat plannen digitaal uitgewisseld kunnen worden.
Plan onder Crisis- en herstelwet? Ook dan moet deze digitaal toegankelijk zijn
In het kader van de Crisis- en herstelwet mogen gemeenten afwijken van de eisen in de RO Standaarden, onder voorwaarde dat het Chw bestemmingsplan wel elektronisch op een algemeen toegankelijke wijze beschikbaar wordt gesteld en blijft op een door de raad te bepalen internetadres (weblocatie). De landelijke voorziening Ruimtelijkeplannen.nl moet een verwijzing bevatten naar dit internetadres. Zie hiervoor ook de Werkafspraak Chw bestemmingsplannen digitaal beschikbaar stellen. Voor de overgang naar Omgevingswet kunt u ook de planvoorraad op orde brengen en de nieuwe standaarden voor de Omgevingswet implementeren.
Beheer
Geonovum is sinds 1 juli 2008 verantwoordelijk voor het beheer, de ontwikkeling en de promotie van de RO Standaarden. Opdrachtgever voor het beheer van de RO Standaarden is het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). De regelgeving over RO instrumenten staat centraal bij eventuele wijzigingen van de RO Standaarden. Daarbij bewaken wij ook de afstemming met de Europese INSPIRE richtlijn waarin ook standaarden zijn opgenomen over ruimtelijke plannen.
Geonovum adviseert BZK over wijzigingen in en opvolging van de standaarden, mede gevoed door signalen uit de praktijk. Bij het doorvoeren van wijzigingen werken wij aan de hand van een wijzigingsprotocol.
Wij onderhouden contact met het werkveld via onze helpdesk, formele overleggen met beheergroepen en softwareleveranciers, vakberaden en werkbezoeken. Ook zijn wij actief in het professionele netwerk van Provero.
Strategisch functioneel beheer Ruimtelijkeplannen.nl
Om alle ruimtelijke plannen van Nederland toegankelijk te maken, heeft het ministerie van BZK de voorziening Ruimtelijkeplannen.nl ontwikkeld. Sinds 2010 zorgen het Kadaster en Geonovum samen voor het strategisch functioneel beheer van deze voorziening. Zo zorgen wij ervoor dat we bij wijzigingen van de RO Standaarden en werkafspraken ook de hieruit voortvloeiende aanpassingen voor Ruimtelijkeplannen.nl specificeren, en leveren wij input op impactanalyses, en functionele en architectuureisen voor koppelingen van Ruimtelijkeplannen.nl met externe registraties. Het Kadaster verzorgt de helpdesk van Ruimtelijkeplannen.nl.
RO Standaarden
Het geheel aan RO Standaarden omvat wettelijk verplichte en facultatieve standaarden, praktijkrichtlijnen, werkafspraken, handreikingen en voorbeeldbestanden.
De RO Standaarden gelden voor alle ruimtelijke instrumenten onder de Wet ruimtelijke ordening èn voor het mededelen van verleende omgevingsvergunning in het kader van de Wabo. Zie hiervoor ook de Praktijkrichtlijn Gebiedsgerichte Besluiten. In het kader van de Crisis- en herstelwet mogen gemeenten afwijken van de eisen in de RO Standaarden, onder voorwaarde dat het Chw bestemmingsplan wel elektronisch op een algemeen toegankelijke wijze beschikbaar wordt gesteld en blijft op een door de raad te bepalen internetadres (weblocatie). Zie hiervoor ook de Werkafspraak Chw bestemmingsplannen digitaal beschikbaar stellen.
Wettelijk verplichte RO Standaarden
De verplicht toe te passen RO Standaarden zijn:
- Het Informatiemodel Ruimtelijke Ordening (IMRO) waarin je de terminologie en visualisatie van plannen, visies en besluiten en hun objecten vindt.
- De Standaard Toegankelijkheid Ruimtelijke Instrumenten (STRI) waarin je de eisen vindt voor de beschikbaarstelling van ruimtelijke plannen.
- De Standaard Vergelijkbare Bestemmingsplannen (SVBP) die de eisen voor digitale verbeelding en indeling van planregels beschrijft met bijbehorende functielijst SVBP.
- Het Informatiemodel Ruimtelijke Ordening Planteksten (IMROPT) waarin staat hoe je planteksten maakt die vanuit de kaart direct zijn op te roepen (onder voorwaarden verplicht).
Praktijkrichtlijnen
Praktijkrichtlijnen zijn aanvullende toelichtingen op hoe je de standaarden in de praktijk toepast. Dit is voor verschillende plantypen uitgewerkt. Ook zijn er praktijkrichtlijnen voor het toegankelijk maken van plannen (STRI) en het opstellen van planteksten (IMROPT).
- Praktijkrichtlijn Algemene Maatregel van Bestuur (PRAMvB2012)
- Praktijkrichtlijn Analoge Bestemmingsplankaart (PRABPK2012)
- Praktijkrichtlijn Bestemmingsplannen (PRPB2012)
- Praktijkrichtlijn Gebiedsgerichte Besluiten (PRGB2012)
- Praktijkrichtlijn Provinciale Verordening (PRPV2012)
- Praktijkrichtlijn Structuurvisies (PRSV2012)
- Praktijkrichtlijn Toegankelijkheid Ruimtelijke Instrumenten (PRTRI2012)
- Praktijkrichtlijn Planteksten (PRPT2012)
Facultatieve Standaarden
Naast verplichte standaarden zijn er ook facultatieve standaarden. De facultatieve standaard Plancontour en PDF is er om oude bestemmingsplannen, visies en besluiten en welstandsnota's digitaal beschikbaar te kunnen stellen. Bijvoorbeeld ruimtelijke plannen, visies en besluiten die tussen 1 juli 2008 en 1 januari 2010 overeenkomstig de huidige Wro analoog in procedure zijn geweest. De Standaard Toegankelijkheid IMRO2006 plannen & PDF (STRI2006), beschrijft hoe je pdf bestanden van oude IMRO2006 plannen toegankelijk maakt.
De implementatiebestanden voor het beschikbaar stellen van oudere plannen, visies en besluiten zijn:
Werkafspraken
Bij onduidelijkheden, tegenstrijdigheden of fouten in de RO Standaarden kan het werkveld ons vragen hoe je de standaard nu moet gebruiken totdat een officiële wijziging de onduidelijkheid recht zet. Deze tussentijdse adviezen over het gebruik van de RO Standaarden heten werkafspraken. Meldingen van onduidelijkheden in de standaarden, kun je indienen bij de helpdesk.
Voor inwerkingtreden van de Omgevingswet zijn er Tijdelijke Alternatieve Maatregelen (TAM). Een van deze TAM’s betreft de werkafspraak TAM Omgevingsplan en voorbereidingsbesluit.
Actuele werkafspraken
- Werkafspraak TAM Omgevingsplan en technische handreiking
- Werkafspraak Chw bestemmingsplannen digitaal beschikbaar stellen
- Werkafspraak Wijzigen reeds eerder gepubliceerde plannen (STRI/IMRO)
- Werkafspraak Beveiligingseisen beschikbaar stellen ruimtelijke instrumenten
- Werkafspraak Objectgerichte planteksten; IMROPT2012 toevoegen objecttype (sub)lid
- Werkafspraak discrepantie STRI norm en XML Schema
Implementatie ondersteuning
Voor het gebruik van de RO Standaarden zijn er validatieregels, handreikingen en implementatie- en voorbeeldbestanden beschikbaar. Ook houden wij een lijst bij van veelgestelde vragen en de antwoorden daarop.
Handreikingen
Voor wie nu wil voorsorteren op de komst van de Omgevingswet, is er de Handreiking 'Data op orde voor de Omgevingswet'. Bij deze handreiking hoort het ‘Formulier foutherstel’, dat intern in de organisatie van het bevoegd gezag gebruikt kan worden om traceerbaar te maken in het archief welk plan waarom is aangepast op Ruimtelijkeplannen.nl. (Zie handreiking hoofdstuk 2; ‘Foutherstel in ruimtelijke plannen’). In de handreiking is als bijlage een formulier opgenomen dat kan worden geprint. Veel handiger is een digitaal in te vullen PDF-formulier dat je hier kunt downloaden.
Gemeenten, provincies en het Rijk zijn in het kader van de Archiefwet verplicht om ruimtelijk plannen te archiveren. Hoe pak je dat aan? Daarover gaat de handreiking archiveren digitale ruimtelijke plannen.
Validatie
Met behulp van de online Validator kun je controleren of plannen voldoen aan de RO Standaarden. Je doet dit door het plan op te voeren in de validator. Als het valideren van een plan bij de bron foutloos verloopt, zal dit ook bij Ruimtelijkeplannen.nl zo zijn. Je vindt de Validator op ruimtelijkeplannen.nl/validator. De vereisten waarop de Validator plannen toetst, staan in het IMRO en in de STRI. In de verschillende praktijkrichtlijnen zoals de PRBP, zijn nadere regels beschreven. Alle regels samen vormen de validatieregels voor de Validator. Net als de RO Standaarden zijn de validatieregels in beheer bij Geonovum. Het Kadaster, de beheerder van de Validator, voert in nauw overleg met Geonovum vernieuwingen en wijzigingen door in de validatieregels. Heb je vragen over de validatieregels neem dan contact op met de helpdesk RO Standaarden.
Implementatiebestanden voor softwareontwikkeling
Ter ondersteuning van de implementatie van RO Standaarden door softwareleveranciers en informatiemodelleurs, bieden we technische implementatiebestanden aan bij de RO Standaarden IMRO, STRI, SVBP en IMROPT.
Voorbeeldbestanden
Voorbeeldbestanden geven een eerste beeld van de implementatie van de RO Standaarden. Voor het testen van het inlezen en verwerken van de RO instrumenten en manifesten kun je gebruik maken van de Voorbeeldbestanden RO Standaarden.
Leveranciers
Leveranciers maken producten die er toe bijdragen dat geo-informatie gestandaardiseerd beschikbaar komen. In het overzicht van leveranciers zie je welke bedrijven welke RO diensten leveren.
Om elkaar op de hoogte te houden van ontwikkelingen, organiseert Geonovum het leveranciersoverleg. Tijdens zo’n overleg delen de leveranciers ervaringen uit het werkveld en stellen zij vragen over de toepassing van de RO Standaarden in de software. Veelal zijn de onderwerpen technisch van aard. Samen met het Kadaster informeren wij leveranciers tijdens deze overleggen over ontwikkelingen in de digitale ruimtelijke ordening. Ben je geen deelnemer van het leveranciersoverleg, maar schuif je graag aan? Stuur dan een bericht naar de helpdesk. In de agenda vind je een overzicht van de geplande data van bijeenkomsten.
Overgang naar de Omgevingswet
Met de invoering van de Omgevingswet verdwijnt het ruimtelijk plan zoals we dat nu kennen om plaats te maken voor het veel informatierijkere Omgevingsplan. Met de huidige RO Standaarden kun je al veel doen om de planvoorraad op orde te brengen in voorbereiding op de Omgevingswet. Dit helpt eveneens de huidige dienstverlening tot 2023 te verbeteren. In de Handreiking 'Data op orde voor de Omgevingswet' lees je welke stappen je nu al kunt zetten. Geonovum ontwikkelt en beheert ook standaarden voor de Omgevingswet. Meer informatie daarover vind je in het dossier Omgevingswet.
Ook attenderen we je graag op onderstaande (praktijk-)verhalen ter inspiratie.
- Voldoen aan de digitale vereisten met een Chw-bestemmingsplan
- Omgevingsplan door een andere bril bezien - Bussum experimenteert met digitaal plan
- Digitaal preluderen op dat ene omgevingsplan
Overgang plannen van Ruimtelijkeplannen.nl in DSO
Bij inwerkingtreding van de Omgevingswet worden via de overbruggingsfunctie van het Informatiehuis Ruimte alle plannen in Ruimtelijkeplannen.nl automatisch getoond in de DSO-viewer. De (vigerende Wro) bestemmingsplannen, beheersverordeningen, inpassingsplannen en exploitatieplannen vormen dan samen met de bruidsschat van de Omgevingswet het tijdelijk deel van het omgevingsplan. Het is daarom belangrijk dat de planvoorraad van de bevoegde gezagen bij de inwerkingtreding op orde is. Wanneer de planvoorraad in Ruimtelijkeplannen.nl incompleet of incorrect is, of wanneer bijvoorbeeld verkeerde statussen staan vermeld, kan dit tot uitval of verkeerde resultaten leiden bij de automatische omzetting naar het DSO.
Onder het overgangsrecht Ow kunnen gemeenten bestemmingsplannen die vòòr de inwerkingtreding van de Omgevingswet als ontwerp ter inzage zijn gelegd de procedures volgens de Wro afmaken. De DSO-viewer vervangt bij inwerkingtreden van de Ow weliswaar de viewer van Ruimtelijkeplannen.nl, maar deze laatste verdwijnt niet. Juist vanwege het overgangsrecht moeten bronhouders nog steeds plannen kunnen publiceren met daarvoor vastgelegde RO Standaarden. Daarom blijven alle daarvoor benodigde onderdelen bestaan, zoals de validator en de index van Ruimtelijkeplannen.nl.
Tijdelijke Alternatieve Maatregelen
Tijdelijke Alternatieve Maatregelen (TAM) zijn er voor het geval overheden niet op tijd kunnen aansluiten op het DSO of wanneer DSO bijvoorbeeld op een onderdeel niet op tijd klaar is. De minister wil voorkomen dat hierdoor bij gemeenten eventuele woningbouwontwikkelingen of ontwikkelingen zoals op het gebied van de energietransitie vertraging oplopen. Tijdelijke Alternatieve Maatregelen (TAM’s) zijn in het leven geroepen als een noodmaatregel. Dit houdt in dat er voorwaarden worden gesteld aan het gebruik ervan.
Meer over de Omgevingswet?
Geonovum werkt mee aan de Standaarden voor de Omgevingswet. Meer informatie daarover vind je in het dossier Omgevingswet.
Meldingen
Heb je een vraag over de RO Standaarden, dan kun je die stellen aan de helpdesk. Een gevonden fout of wensen voor verbetering kun je ook aan ons melden. Vermeld daarbij in welke situatie het probleem zich voordoet, zodat wij het kunnen reproduceren. Heb je zelf een voorstel voor een oplossing, dan nemen wij die suggestie ook graag mee! Alle ingediende verbetersuggesties en gemelde fouten worden gewogen tijdens het wijzigingsproces van de standaarden. Om een wijziging in de RO Standaarden door te voeren heeft Geonovum een wijzigingsprotocol opgesteld.
